اجرای محوطه‌سازی

محوطه سازی چیست؟

مجاورت با فضای سبز در زندگی پرمشغله و صنعتی امروزی، به مسئله‌ای قابل توجه برای انسان‌ها بدل گردیدهاست. به همین دلیل روش‌های ایجاد فضای سبز اهمیت زیادی پیدا کرده‌اند و پیشرفت‌های بزرگی هم در این زمینه حاصل شده است. در مطلب ” محوطه سازی چیست؟ ” سعی نمودیم تا علاوه بر معرفی این مفهموم به اهمیت و نحوه ایجاد آن اشاره نمائیم. برخلاف تصور عموم محوطه سازی یا لند اسکیپ، تنها کاشت گل و گیاه و ایجاد محوطه‌ای سبز در حیاط ویلا یا آپارتمان نیست؛ بلکه پلان‌های محوطه سازی علاوه بر ایجاد فضای سبزی مدرن المان‌های مختلفی چون آلاچیق، باربیکیو، آبنما، نهر، برکه و … را با رعایت استاندارد و اصول ایمنی شامل می‌شوند. محوطه سازی در اصل استفاده از المان‌های مختلف و جایگذاری مناسب آنها در کنار یکدیگر، برای زیباتر شدن فضای بیرونی است. محوطه سازی یا لند اسکیپ شاخه‌ای گسترده در صنعت ساخت و ساز است؛ به طور مثال ایجاد فضا در یک شهرک مسکونی و یا در محوطه یک ویلا یا ساختمان، همگی در مباحث محوطه سازی جای می‌گیرند. با رشد روز افزون جمعیت و افزایش آپارتمان نشینی، دسترسی به فضای سبز کاهش یافته از این رو اهمیت به اجرای محوطه سازی افزایش پیدا کرده است. ایجاد لند اسکیپ موجب افزایش ارزش ملک می‌گردد و به نه تنها به ساختمان ظاهری دلنشین می‌بخشد بلکه به زیباسازی فضاهای شهری نیز کمک می‌نماید. استفاده از المان‌ها مختلف در محوطه سازی بستگی زیادی به مکان اجرای آن دارد با این وجود در ادامه تعدادی از اصلی ترین این المان‌ها را به شما معرفی می‌نمائیم:
​​​​​​​

فضای سبز

فضای سبز به ایجاد پوشش گیاهی متناسب با منطقه جغرافیایی مکانی که در حال محوطه سازی آن هستید، گفته می‌شود. استفاده از انواع درختان و درختچه‌های سبز، گیاهان مختلف تزئینی انواعی از عناصر سبز هستند که در محوطه سازی به کار برده می‌شوند. استفاده از انواع فلاور باکس‌های چوبی، چمن طبیعی و مصنوعی نیز از دیگر مواردی هستند که در ایجاد فضای سبزی دلنشین به کار برده می‌شوند.

توجه به مسیرهای دسترسی

ایجاد یک مسیر دسترسی مناسب در محوطه سازی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. پلان محوطه سازی باید به گونه‌ای طراحی گردد تا نه تنها ورود و خروج از آن راحت باشد، بلکه امکان دسترسی آسان به سایر نقاط فضای سبز نیز وجود داشته باشد.

سازه‌های فضای باز 

استفاده از مبلمان و دیگر سازه‌های فضای باز از دیگر مواردی هستند که به زیباسازی محوطه بیرونی کمک می‌نماید. استفاده از آلاچیق، نیمکت، فلاورباکس، آبنما و … تعدادی از این موارد هستند که باعث ایجاد تغییر مناسبی در فضا می‌گردند

اهمیت نورپردازی

نورپردازی یکی از مهم‌ترین مواردی است که باید در محوطه سازی به آن توجه نمود چرا که لذت بردن از فضای ایجاد شده بدون وجود نور مناسب در شب نا ممکن می‌گردد. استفاده از انواع نورپردازی‌های جذاب می‌تواند جلوه خاصی به عناصر به کار رفته دهد.

ساخت استخر، نهر و برکه

از عناصر پرطرفدار در محوطه سازی استخر است. استخر به عنوان عنصری مرتبط با آب علاوه بر ایجاد احساس آرامش و تفریح، موجب زیباسازی فضا نیز می‌گردد. ایجاد نهر یا برکه در فضای بیرونی احساس بودن در طبیعت را برای انسان تداعی می‌نماید و موجب برقراری احساس آرامش می‌گردد. استفاده از انواع گیاهان و جانوران آبزی می‌تواند به زیبایی هرچه بیشتر این المان‌ها کمک نماید.

کف سازی مناسب

کف سازی مناسب تاثیر زیادی بر کیفیت محوطه می‌گذارد. آنچه که باید در کف سازی مورد توجه قرار گیرد تقسیم مناسب فضا، زیبایی، و دسترسی به بخش‌های مختلف است. استفاده از مواد و مصالح مناسب نیز از دیگر موارد حائز اهمیت در ایجاد این بخش است.

انواع سبک محوطه سازی​​​​​​​

محوطه سازی با تأثیرپذیری از جغرافیا و فرهنگ‌ها به صورت سبک‌های مختلفی به اجرا در می‌آید که هر یک از آن‌ها تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. در زیر به رایج‌ترین سبک‌های محوطه سازی پرداخته شده است.

این سبک از محوطه سازی تمرکز زیادی بر برقراری هارمونی میان معماری خانه و المان‌های به کار رفته در محوطه سازی دارد. در این سبک استفاده زیادی از انواع گیاهان و بوته می‌شود و به همین دلیل هم به مقدار زیادی آب و نگهداری نیاز پیدا خواهد کرد.

سبک انگلیسی

سبک فرانسوی

این سبک از محوطه سازی برگرفته از باغ‌های رنسانس ایتالیا هستند که در آن تقارن و هندسه حرف اول را می‌زند. تمامی محوطه به مانند یک تابلوی نقاشی به نظر می‌رسد و به گونه طراحی شده است که به عنوان یک کل دیده شود. هارمونی در این سبک بسیار مهم است و از این رو هر درخت و بوته‌ای دقیقاً در جای مشخصی قرار داده خواهد شد.

این سبک از محوطه سازی از مقدار زیادی خطوط مستقیم و شکل‌های کامل هندسی استفاده می‌کند. در این سبک از محوطه سازی تعادل از نوع متقارن برقرار است. تمامی المان‌ها از جمله گیاهان و گل‌ها به جای چینش تصادفی از یک آرایش کاملاً هدفمند و منظم برخوردار هستند. از طرفی نیز المان‌ها در گروه‌های مختلف فاصله بسیار نزدیکی با یکدیگر دارند.

سبک رسمی

این نوع از سبک محوطه سازی تطابق و همخوانی بسیار خوبی با ویلاها و خانه‌های مسکونی دارد. در این سبک از محوطه سازی برخلاف نوع رسمی به جای استفاده از خطوط مستقیم از بستر‌هایی با لبه‌های منحنی استفاده می‌شود. چینش تصادفی گیاهان و گل‌ها در این سبک زیاد به چشم می‌خورد. بسیاری از کاربران در خانه‌ها و ویلاهای مسکونی خود تمایل زیادی به استفاده از این سبک از محوطه سازی دارند زیرا به گیاهان اجازه می‌دهد که رشد طبیعی خود را در پیش بگیرند و متعاقبا به نگهداری کمتری نیاز پیدا خواهد کرد.

سبک غیر رسمی

سبک شرقی تاثیر پذیرفته از فرهنگ اصیل ژاپنی است و به همین دلیل هم هارمونی و نظم در آن حرف اول را می‌زند. این سبک از محوطه سازی را تا حدودی می‌توان حد واسط سبک‌های انگلیسی و فرانسوی در نظر گرفت. به طوری که از یک سو نظم و ترتیب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و از طرف دیگر طبیعت و فضای سبز از نیروهای غالب در این سبک هستند. فواره، حوضچه‌ها، پل، گیاهانی مانند بامبو و انواع مجسمه از المان‌های شاخص در این سبک از محوطه سازی به شمار می‌روند.

سبک شرقی یا ژاپنی

سبک مدرن در محوطه سازی از جنبه زیباشناختی سازمان یافته‌ای برخوردار است. خطوط مستقیم و الگوهایی از اشکال مختلف هندسی در این سبک بسیار استفاده می‌شوند و حس صیقل یافته‌ای را به فضا می‌بخشند. سطح سخت بسیار در سبک‌های مدرن محوطه سازی استفاده می‌شود. بتن و چوب‌های به رنگ‌های تیره از جمله مصالح رایج مورد استفاده در این سبک هستند.

سبک مدرن

سبک بیابانی

اجرای سبک بیابانی با در نظر گرفتن مقیاس، رنگ و شکل امر ساده‌ای خواهد بود. سنگ‌ها، درختان، بوته‌ها و گل‌ها باید کامل کننده یکدیگر باشند. این به معنای این نیست که همه المان‌ها باید در یک اندازه باشند بلکه باید اجازه دهید که مقیاس طراحی را به پیش ببرد. استفاده از حلقه از بوته‌های کوتاه پیرامون یک درخت نمونه‌ای از یک موضوع است. رنگ نیز مهم است و چون محیط خشک است باید از رنگ‌های متناسب با این مضمون استفاده کرد. در انتخاب نوع گیاهان نیز باید دقت کرد که انواع مقاوم آن‌ها را انتخاب کرد.

سبک مدیترانه‌ای

این سبک از محوطه سازی متشکل از دیوارهای بلند و در هم آمیخته با درخت‌های زیتون و سرو است. در این سبک عمدتاً از جریان‌های آب به صورت فواره و حوضچه‌های استفاده می‌شود. استفاده از گل‌ها و گیاهان روند که از دیوارها آویزان شده‌اند نیز از ویژگی‌های بارز این سبک به شمار می‌رود. در این سبک عمدتاً از گیاهانی با گل‌های سفید، آبی و صورتی استفاده می‌شود.

مراحل اجرای محوطه سازی

محوطه سازی در هر سبک و به هر روشی و مقیاسی که صورت گیرد، اجرای آن طبق یک سری مراحل مشخص خواهد بود که لازمه دست‌یابی به هدف مورد نظر خواهند بود. چگونگی اجرای مراحل محوطه سازی در زیر آمده است.

​​​​​​​1.     ایده پردازی و آغاز پروژه
این مرحله خود شامل یک سری اقداماتی است که در صورت واگذار کردن فرایند محوطه سازی به کارفرما حتماً آن‌ها پشت سر خواهید گذراند. در اولین گام بعد از یافتن پیمانکار مورد نظر در خصوص ایده خود با آن مشورت می‌کنید. در گام بعدی پیمانکار بر اساس گفتگویی که با شما داشته است به صورت کتبی یا شفاهی پیشنهاد یا همان پروپوزال خود را شما ارائه می‌دهد که خلاصه‌ای جزئیات طرح نیز در آن ارائه خواهد شد. بعد از موافقت در مورد پروپوزال از سوی کارفرما، پیمانکار نسبت به بررسی دقیق‌تر پروژه اقدام می‌کند. در گام بعدی نوبت به بازرسی محل می‌رسد و بعد از حاصل شدن درکی درست، پیمانکار وارد مرحله دوم می‌شود.
2.     طراحی کانسپت
پیمانکار بعد از بررسی جوانب مختلف پروژه اقدام به رسم طرحی ساده می‌کند که بر اساس خواسته‌ها کارفرما و فاکتورهایی مانند شرایط زمین و آب و هوا خواهد بود. هدف اصلی از این مرحله دادن درک درست به کارفرما در خصوص جزئیات پروژه است.
3.     طراحی اصلی
بعد از اینکه طرح و کانسپت اولیه به کارفرما ارائه شد و در مورد جزئیات آن موافقت حاصل شد، پیمانکار شروع به کشیدن طرح اصلی پروژه با جزئیات دقیق‌تر خواهد کرد. در این مرحله است که طراح ایده‌های خود و کارفرما را توسعه می‌دهد تا از امکان‌پذیر بودن آن‌ها اطمینان حاصل کند. کارفرما می‌تواند نظارت مستقیم بر طراحی اصلی پروژه داشته باشد و در صورتی که هر جایی نیاز به اصلاح داشته باشد آن را با طراح در میان بگذارد.
4.     مستندسازی ساخت و ساز
بعد از نهایی شدن طرح اصلی محوطه مورد نظر، پیمانکار مستندات لازم از جمله پلن‌ها، سکشن‌ها، برنامه زمانی، جزئیات ساخت، کمیت‌ها و سایر جزئیات را آماده می‌کند تا بر اساس آن‌ها نسبت به برآورد هزینه محوطه سازی اقدام کند. کارفرما بعد از بررسی مستندات نسبت به تائید یا تغییر جزئیات اقدام خواهد کرد.
5.     آغاز ساخت محوطه
بعد از موافقت در مورد هزینه‌ها، پیمانکار در موقعیت مکانی مورد نظر مستقر می‌شود. فرایند محوطه سازی به طور کلی شامل چند مرحله زیر می‌شود:
تخریب هر گونه سازه یا ساختار مزاحم و پاک‌سازی زمین
ترانشه زنی و حفاری
نصب تجهیزات از جمله سیستم زهکشی، آبیاری، برق و غیره
اجرای استخر و سازه‌های آبی در صورت نیاز
هموارسازی مناسب یا ایجاد پستی و بلندی‌هایی که در طرح مشخص شده است.
اجرای ساختارهای سخت منظر از جمله خاک‌ریزی، متراکم سازی، پی‌سازی، دیوارها، پیاده‌روها و غیره
کاشت درختان و گیاهان که در از قبل بر اساس فاکتورهای مختلفی از جمله شرایط آب و هوایی انتخاب شده‌اند.
نصب و اجرای نورپردازی‌ها، مبلمان‌ها و غیره
عیب‌یابی مشکلات احتمالی و رفع آن‌ها
تکمیل فرایند ساخت